Đông trùng hạ thảo Cordyceps militaris (C. militaris) từ lâu đã được sử dụng trong các đơn thuốc y học cổ truyền Trung Quốc như một loại thuốc bổ để điều trị hội chứng chuyển hóa.
Tiểu đường là bệnh lý về rối loạn chuyển hóa, trong đó cơ thể không có khả năng điều chỉnh lượng đường trong máu. Do tỷ lệ mắc bệnh nhiều và biến chứng cao, tiểu đường được coi là “kẻ giết người” thứ ba thế giới sau ung thư, tim mạch và mạch máu não. Biến chứng tiểu đường xảy ra ở mạch máu, dây thần kinh sọ não, dây thần kinh ngoại biên và da. Bệnh mắt và bệnh thận cũng là biến chứng tần suất cao do tiểu đường gây ra. Nhu cầu tìm kiếm các loại thuốc trị tiểu đường thay thế từ các loại thảo mộc hoặc nấm là rất cao.
Cordycepin với các đặc tính điều hòa miễn dịch, kháng u và bảo vệ gan đã được chứng minh là chất chuyển hóa có hoạt tính chính của Đông trùng hạ thảo Cordyceps militaris. Tác dụng hạ đường huyết và chống rối loạn lipid máu của chiết xuất C. militaris đã được nghiên cứu trên chuột.
Gạo được nuôi trồng bằng C. militaris giúp làm giảm lượng glucose trong máu đồng thời có tác dụng chống oxy hóa ở chuột mắc bệnh tiểu đường được nghiên cứu và cho kết quả bởi J. H. Park và cộng sự, 2011. Qua phân tích mô bệnh học trong mô gan, C. militaris được xác nhận là tác nhân an toàn về mặt dược lý.
Yuan Dong và cộng sự đã nghiên cứu và cho thấy chiết xuất C. militaris có tác dụng hạ đường huyết tương tự Metformin (thuốc điều trị tiểu đường). Tác dụng này liên quan tới sự gia tăng hấp thụ glucose do sự tăng cường hoạt động của enzyme Pyruvate kinase. Do rối loạn chuyển hóa Lipid, nồng độ Cholesterol và Triglycerides trong huyết thanh tăng cao ở chuột bị tiểu đường, C. militaris giúp ổn định Lipid và Lipoprotein huyết tương.
Nồng độ glucose tăng lên dẫn đến quá trình tự oxy hóa glucose và glycosyl hóa của protein. Do quá trình sản xuất và loại bỏ không cân bằng, các gốc tự do được tích lũy ở bệnh nhân tiểu đường (gây triệu chứng stress oxy hóa), chúng đóng một vai trò trong cơ chế sinh ra các biến chứng lâu dài ở người bị tiểu đường. Sự thiếu hụt hoạt tính chống oxy hóa của Superoxide dismutase (SOD) và Glutathione peroxidase (GSH-Px) trong bệnh tiểu đường có liên quan đến nồng độ peroxide tăng cao. C. militaris giúp bình thường hóa hoạt động SOD và nâng cao mức GSH-Px so với nhóm thuốc trị tiểu đường.
Hơn nữa, bệnh thận do tiểu đường là một biến chứng vi mạch nghiêm trọng. Nồng độ ure nitrogen trong máu, axit uric, protein nước tiểu và creatinine là các chỉ số về tổn thương thận. C. militaris giúp kiểm soát các chỉ số này. Một lượng lớn sự xâm nhập của tế bào viêm ở kẽ thận và sự teo tế bào ống thận đã được ghi nhận ở chuột bị tiểu đường, chúng đã bị giảm mạnh sau khi điều trị bằng Metformin và chiết xuất C. militaris.
Ngoài ra, hầu hết các nghiên cứu đều liên quan đến các hoạt động của chiết xuất C. militaris thúc đẩy quá trình chuyển hóa glucose bằng cách tăng hoạt động của các enzyme glucokinase, hexokinase và glucose-6-phosphate dehydrogenase ở gan.
Nguồn:
1. Yuan Dong, Tianjiao Jing, Qingfan Meng, Chungang Liu, Shuang Hu, Yihang Ma, Yan Liu, Jiahui Lu, Yingkun Cheng, Di Wang, and Lirong Teng, “Studies on the Antidiabetic Activities of Cordyceps militaris Extract in Diet Streptozotocin-Induced Diabetic Sprague-Dawley Rats”, BioMed Research International/2014/Artice ID 160980.
https://www.hindawi.com/journals/bmri/2014/160980/
2. J. H. Park, N. S. Park, S. M. Lee, and E. Park, “Effect of dongchunghacho rice on blood glucose level, lipid profile, and antioxidant metabolism in streptozotocin-induced diabetic rats,” Food Science and Biotechnology, vol. 20, no. 4, pp. 933–940, 2011.