Hôm nay Ad xin giới thiệu quy trình sản xuất Nấm Hương (Nấm Shiitake) đang được áp dụng sản xuất tại Công ty Nấm Vàng từ bước phân lập đến bước cảm ứng tạo quả thể.
1. Phân lập (P)
- Chọn quả thể tươi, không non không già, không mềm nhũn.
- Trong điều kiện vô trùng của tủ cấy, tách lấy một ít thịt quả thể ở bên trong, tránh tiếp xúc với bề mặt bên ngoài. Cấy vào môi trường Potato Dextrose Agar (PDA), pH 5 – 6.
- Ủ tối ở 18 – 20°C trong 4 tuần.
Lưu ý: trong môi trường bổ sung vitamin B1 khoảng 100 µg/L để kích thích sự phát triển của hệ sợi. Chất khoáng: ngoài Mg, S, P, K, cần bổ sung các vi lượng: Fe, Zn, Mn khoảng 2 mg/L. Có thể thêm một chút Cu, Mo để xúc tiến sinh trưởng sợi nấm.
2. Cấy chuyền (F1)
– Cắt lấy 1 miếng sợi nấm P (1 x 1 cm) đặt vào giữa đĩa môi trường PDA + vit. B1 mới, ủ tối ở 18 – 20oC trong 3 tuần.
3. Meo cấp 1, 2
3.1. Meo cấp 1
- Sử dụng lúa mì hoặc kê. Rửa sạch loại bỏ hạt lép, hấp chín
- Trộn với 10% hỗn hợp cám gạo + cám bắp tỉ lệ (1: 1), cho vào hộp hoặc chai khoảng 200 gr hạt. Hấp khử trùng 121°C, 90 phút.
- Cắt lấy sợi nấm ở đĩa F1 (1 x 1 cm) cấy khoảng 7 – 10 miếng vào hộp hoặc chai hạt. Trộn đều, ghi chú đầy đủ thông tin.
- Ủ tối ở 18 – 20°C trong 2 tuần.
3.2. Meo cấp 2
- Sử dụng cọng mì. Rửa sạch, ngâm với dung dịch CaO 1% trong 2 ngày. Rửa sạch lại, để ráo.
- Trộn với hỗn hợp cám gạo + cám bắp tỉ lệ (1: 1) (cám áo bên ngoài cọng). Cho vào chai hoặc bịch nylon (dùng để đóng phôi). Hấp khử trùng 121°C, 90 phút.
- Lấy khoảng 1 muỗng canh meo hạt cấy vào chai/bịch cọng mì.
- Ủ tối ở 18 – 20°C trong 2 tuần.
4. Sản xuất
4.1. Chuẩn bị phôi
– Công thức phôi:
- Mùn cưa 100 kg
- Trấu 12 kg
- Cám bắp/gạo 5 kg
- CaO 1 kg
- CaCO3 2 kg,
- Độ ẩm 60 – 65%
Hoặc tham khảo công thức trong sách Công nghệ nuôi trồng nấm của GS.TS. Nguyễn Lân Dũng, NXB Nông nghiệp, trang 138 – 146.
Lưu ý: Ion thiếc (Sn) và Niken (Ni) xúc tiến hình thành quả thể. pH 3,5 – 4,5 kích thích ra quả thể nấm hương.
– Quy trình ủ và đóng phôi
Mùn cưa + trấu -> ủ 15 ngày -> bổ sung nước vôi CaO 1% tạo ẩm độ 60 – 70% -> ủ 3 ngày -> đảo đều và ủ thêm 3 ngày -> Bổ sung cám bắp, cám gạo và CaCO3, trộn đều -> đóng phôi vào chai (khoảng 300 g/chai) -> Hấp khử trùng 121°C, 90 phút -> Để nguội qua đêm.
4.2. Cấy phôi
- Khử trùng kẹp cấy bằng cồn.
- Gắp 1 cọng meo cấy vào giữa chai/bịch phôi.
- Để trong phòng tối, 25°C trong 20 ngày (đối với phôi chai), 45 – 60 ngày (đối với phôi bịch 1.2 kg).
4.3. Kích thích ra quả thể
- Sau khi tơ lan kín phôi, mở nắp phôi, cào sợi nấm trên bề mặt phôi (sâu khoảng 2 cm).
- Để phôi ở khoảng 18 – 20°C, độ ẩm 70 – 80%, chiếu sáng yếu khoảng 10 giờ/ ngày. Lưu ý: giai đoạn ra quả thể cần 1 lượng nhỏ ánh sáng khoảng 100 lux.
5. Thu hoạch
- Quả thể khi xuất hiện sau khoảng 30 ngày được kích thích ở điều kiện trên để hình thành quả thể, thu hoạch lần 1 bằng cách nhổ quả thể ra khỏi phôi.
- Sau khi thu hoạch, tiếp tục để phôi trong phòng nuôi để ra quả thể lần 2, lần 3.